Nieuwe B2B-verplichtingen vanaf 1 december 2020 – zijn uw algemene voorwaarden nog conform?

Op 1 december 2020 treden een aantal nieuwe bepalingen in het Wetboek Economisch Recht (WER) in werking die normen opleggen aan contractuele relaties tussen ondernemers. De nieuwe regels hebben als doel de contractspartij die zich, in een B2B-relatie, in een ondergeschikte onderhandelingspositie bevindt te beschermen. 

a. Alle schriftelijke contracten

Behoudens enkele uitzonderingen (vb. bij financiële dienstverlening) worden alle contractuele geschriften onderworpen aan de nieuwe wetgeving. Dit wil zeggen dat u, als ondernemer, niet alleen bijzonder aandachtig zal moeten zijn bij het opstellen of hernieuwen van uw contracten, maar ook dat u uw algemene voorwaarden zal moeten toetsen aan de nieuwe regels.

b. Evenwicht tussen contractpartijen is de norm

U zal moeten nagaan of uw voorwaarden geen bepalingen bevatten die 

(1) op de “zwarte lijst” staan (art. VI.91/4 WER), 

(2) op de “grijze lijst” staan (art. VI.91/5 WER), 

(3) een “kennelijk onevenwicht” creëren tussen de rechten en plichten van partijen (art. VI.91/3 WER). 

c. Kennelijk onevenwicht

Het begrip “kennelijk onevenwicht” wordt beoordeeld op basis van de wettelijke transparantieverplichting. Dit houdt in dat uw bepalingen zowel duidelijk (goed leesbaar, niet “verstopt” in een groot geheel aan tekst) als begrijpelijk (duidelijke taal voor niet-juristen) moeten zijn. 

d. Zwarte lijst 

Op de zwarte lijst staan vier verboden bepalingen:

1) bepalingen die voorzien in een onherroepelijke verbintenis van de ene partij, terwijl de uitvoering van prestaties van de andere partij onderworpen is 

        aan een voorwaarde die enkel afhankelijk is van de wil van deze laatste. 

2) bepalingen die de ene partij het eenzijdig recht geven om een of andere bepaling van de overeenkomst te interpreteren.

3) bepalingen die, in geval van betwisting, de ene partij verplichten te doen afzien van elke vorm van verhaal tegen de andere partij.

4) bepalingen die erin voorzien op onweerlegbare wijze de kennisname of de aanvaarding van de andere partij vast te stellen met bedingen waarvan 

        deze niet daadwerkelijk kennis heeft kunnen nemen voorafgaand het sluiten van de overeenkomst.

Deze lijst met verboden bedingen sluit eigenlijk nauw aan bij wat in ons gemeen recht ook reeds verboden was. De kans dat uw algemene voorwaarden een dergelijke bepaling zouden bevatten, is dan ook eerder klein. 

e. Grijze lijst

De grijze lijst bevat acht verboden bedingen. Het gaat om bepalingen die: 

1) de ene partij het recht verlenen om zonder geldige reden, de prijs, de kenmerken of de voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen;

2) een overeenkomst van bepaalde duur stilzwijgend verlengen of vernieuwen, zonder opgave van een redelijke opzegtermijn;

3) zonder tegenprestatie het economische risico op een partij leggen indien dat risico normaliter op een andere partij bij de overeenkomst rust;

4) op ongepaste wijze de wettelijke rechten van een partij uitsluiten of beperken in geval van volledige of gedeeltelijke wanprestatie of gebrekkige 

         uitvoering door de andere van een van haar contractuele verplichtingen;

5) de partijen verbinden zonder opgave van een redelijke opzegtermijn;

6) de onderneming te ontslaan van haar aansprakelijkheid voor haar opzet, haar zware fout of voor die van haar aangestelden of, behoudens overmacht, 

         voor het niet-uitvoeren van de essentiële verbintenissen die het voorwerp uitmaken van de samenwerking;

7) de bewijsmiddelen waarop de andere partij beroep kan doen, te beperken; 

8) in geval van niet-uitvoering of vertraging in uitvoering van de verbintenissen van de andere partij, schadevergoedingen voorzien die kennelijk niet 

        evenredig zijn aan het nadeel dat door de ene partij kan worden geleden. 

f. Doe de check 

De kans is groot dat uw actuele algemene voorwaarden een “grijs” beding bevatten. Bijvoorbeeld: 

- een “grijs” schadebeding dat een schadevergoeding voorziet bij wanbetaling (vaak een bepaald percentage van de hoofdsom) zal geen uitwerking 

  kennen. U bekomt geen vergoeding bij wanbetaling.

- een beding dat bepaalt dat een factuur per aangetekend schrijven moet worden betwist, bij gebreke waaraan het protest niet geldig is, zal evenmin 

   kunnen worden afgedwongen. Uw contractspartij mag immers niet beperkt worden in zijn bewijsmiddelen om te bewijzen dat hij een factuur wel 

   degelijk protesteerde. 

- een beding dat voorziet in een zeer lange stilzwijgende contractverlenging (vb. 5 of 10 jaar) zonder uw handelspartner daarbij de mogelijkheid te geven 

   om voorafgaand aan einde van deze vaste termijn alsnog op te zeggen, zal eveneens dode letter worden. 

U doet er goed aan na te gaan of uw algemene voorwaarden geen bepalingen bevatten die voorkomen op bovenvermelde “grijze” en/of “zwarte” lijst van bedingen zodat u in geval van discussie met uw klant niet voor onaangename verrassingen komt te staan. 

g. Gevolgen

Bedingen op de “grijze” en “zwarte” lijst zullen in de toekomst nietig en dus niet langer toepasbaar zijn. Bij bedingen op de “grijze” lijst zal nog de mogelijkheid worden geboden om te bewijzen dat het beding in kwestie geen “kennelijk onevenwicht” creëert tussen de partijen, maar naar verwachting zal dergelijk bewijs erg moeilijk te leveren vallen. U laat ze beter uit uw algemene voorwaarden verdwijnen.

Daarnaast is het mogelijk dat uw contractspartij of een andere belanghebbende (bijvoorbeeld een beroepsvereniging) een stakingsvordering tegen u instelt, ten einde het gebruik van de bewuste bepaling een halt toe te roepen (mogelijks onder verbeurte van een dwangsom). 

Besluit 

Vanaf 1 december 2020 moeten al uw contractvoorwaarden evenwichtig zijn en geen zwarte of grijze bedingen bevatten. Er zijn in elk geval redenen genoeg om uw algemene voorwaarden aan een grondige studie te onderwerpen zodat u het jaar 2021 met een gerust hart tegemoet kan. 

U kan hiervoor uiteraard steeds bij VDV-advocaten terecht voor deskundig, praktisch advies.