Speed pedelec: wel of geen motorrijtuig? Het Europees Hof van Justitie schept duidelijkheid

Speed pedelecs zijn tegenwoordig niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Deze snelle elektrische fietsen zijn milieuvriendelijk, zetten aan tot beweging én bieden een slim alternatief voor de wagen om files te vermijden. Maar met hun groeiende populariteit rijst ook een belangrijke juridische vraag: moeten speed pedelecs als motorrijtuigen worden beschouwd? Het Europees Hof van Justitie en het Hof van Cassatie spraken zich hier recent over uit. Advocaat Lore Huyghebaert van TRUST Advocaten zet het juridisch kader uiteen en deelt de belangrijkste bevindingen uit het arrest. 

Regelgeving speed pedelecs: het belang van de vraag  

De classificatie van speed pedelecs is niet onbelangrijk. Als een speed pedelec als motorrijtuig wordt gezien, heeft dit twee belangrijke consequenties:

• Verzekeringsplicht | De eigenaar moet een autoverzekering afsluiten.
• Geen bescherming als zwakke weggebruiker | Bij een ongeval met een ander motorrijtuig wordt de bestuurder van een speed pedelec niet beschouwd als een zwakke weggebruiker, zoals fietsers en voetgangers.

Dit zegt de Belgische wet over speed pedelecs

Volgens de Belgische Wegcode is een speed pedelec een bromfiets wanneer ze aan bepaalde voorwaarden voldoet:

• Ze kan een maximumsnelheid van 45 km/uur halen.
• Ze heeft een cilinderinhoud tot 50 cm³, of een elektrisch vermogen tot 4 kW.
• Ze heeft een maximaal nettovermogen van 4 kw in geval van een motor met inwendige verbranding of een maximaal nominaal continu-vermogen van 4 kw in het geval van een elektrische motor.

Is een speedpedelec een motorrijtuig? Europees Hof van Justitie aan zet 

De gelijkstelling van de speed pedelec met een bromfiets kon tot verwarring leiden voor de toepassing van de regeling van de zwakke weggebruiker. Om die discussie de wereld uit te helpen, stelde het Belgische Hof van Cassatie een prejudiciële vraag aan het Europees Hof van Justitie.

De context was als volgt: een bestuurder van een speed pedelec was betrokken bij een dodelijk ongeval. In de daaropvolgende procedure ontstond er discussie over de vraag of een speed pedelec al dan niet als een motorrijtuig moet worden beschouwd. Het Hof van Cassatie legde de vraag voor aan het Europees Hof van Justitie. 

Het Hof van Justie oordeelde dat wanneer er spierkracht vereist is om de fiets in beweging te brengen en/of de boostfunctie te activeren, er geen sprake is van een motorrijtuig. 

Het Hof baseerde zich hierbij op de achterliggende doelstelling van de Europese richtlijn, namelijk het beschermen van slachtoffers van verkeersongevallen met motorrijtuigen. Het oordeelde dat voertuigen die niet uitsluitend door mechanische kracht worden aangedreven en bijgevolg spierkracht vereisen om in beweging te komen, zoals speed pedelecs, geen vergelijkbare schade kunnen aanrichten als motorfietsen en auto’s.

Wat zijn de gevolgen voor speed pedelec-gebruikers?

Het arrest van het Europees Hof van Justitie van 12 oktober 2023 heeft twee belangrijke implicaties:

• Vrijstelling van verzekeringsplicht |Aangezien speed pedelecs niet beschouwd worden als een motorrijtuig in de zin van de Europese richtlijn, zijn zij vrijgesteld van de verplichte autoverzekering
• Bescherming als zwakke weggebruiker | Bestuurders van speed pedelecs worden beschouwd als zwakke weggebruikers. Dit betekent dat als zij betrokken raken bij een ongeval met een motorrijtuig, zij recht hebben op een schadevergoeding voor hun lichamelijke schade, ongeacht of zij schuld hebben aan het ongeval.

Speed pedelcs, de WAM-wet en aansprakelijkheid: een blik op de toekomst

Inmiddels heeft ook het Hof van Cassatie in haar arrest van 20 september 2024 de zienswijze van het Hof van Justie bevestigd: zodra er spierkracht nodig is om de speed pedelec in beweging te brengen, wordt dit niet als een motorrijtuig beschouwd. 

Maar het verhaal is hiermee nog niet af! Deze rechtspraak roept nog heel wat vragen op, en het blijft afwachten welke concrete impact dit zal hebben in de praktijk.

Heeft u vragen over de gevolgen van deze uitspraak? Wilt u advies inwinnen bij een ervaren advocaat? TRUST Advocaten volgt de ontwikkelingen in verkeerswetgeving, aansprakelijkheid en letselschade op de voet. Neem gerust contact met ons op, we helpen u graag verder!